تحلیل قاعدهٔ املائی برای حروف «ج»«چ»«خ»«ح»
و به معنای « چه چیز را » استعمال شود. ” جدا یعنی بصورت « چه را » نوشته میشود.
قاعدهٔ املائی برای حروف «ج»«چ»«خ»«ح»
– در اتصال سین وشین به این حروف ( وحروف دیگری مانند : ر‘ ز، ژ، س ، ش ، م ، ه، ی آخر) در صورتی که سین وشین قبل از آنها واقع شود باید دندانه دار نوشته شود، یا بطوری بنویسند که نتوان در محل اتصال سین و شین به آن حروف دندانه ای فرض کرد . سعی کنید این قاعده را با کلمات ذیل تطبیق دهید وآنها را طبق این قاعده بنویسید:
سجده ، سحاب ، سختی ، شریر ، سزا، گسستن ، نشستن ، سمین ، شهید
ذ=th=dh
برای تشخیص آنها از یکدیگر قاعده این است که اگر ما قبل حرف و دال ، این حرف یازدهمین حرف از الفبای فارسی و نهمین حرف از الفبای ‘ ‘ ‘ ‘ ‘ ‘ و شمہ ۔ و بیست و پنجمین حرف از حروف ابجد است و در حساب جمل انرا « هفتصد » محسوب دارند . نام این حرف « ذال » یا « ذال معجمه » است
دال و ذال در فارسی
– در زبان فارسی هر چه بصورت دال خوانده میشود دال نیسی بلکه ممکن است که در اصل « ذال » بوده باشد
برای تشخیص آن ها از یک دیگر قاعده این است که قبل از «دال»حرف ساکنی بجز ( و او – الف – باع) باشد ، آنرا همان دال محسوب می داریم
وگرنه حرف ذال است . خواجه نصیر الدین طوسی در دو بیت این قاعده را بنظم آورده است و می گوید:
آنان که به فارسی سخن میرانند/ در معرض دال ، ذال را نشانند
ما قبل وی ارساکن جزوایی بود/ دال است گرنه ذال معجم خوانند
و شرف الدین علی، یزدی گوید :
پیش از اودر لفظ مفردگر صحیح ساکن است دال باشد ور نه باقی جمله ذال معجم است و بنا بر این حرف هل دال » در ( باد – بود – بید – خدا – کدو – بدی ) در اصل «ذال» است