شناخت کلی از شرایط یک تنظیم خوب
اطلاعاتی برای کار تحقیق، به کار میآید که این اوصاف را داشته باشد:
اطلاعات مادر فیشها باید «سازمان یافته» باشد، و برخوردار از: نظم ظاهری – نظم باطنی و معنوی. ایجاد سیستم ارتباطات و بایگانی دقیق یافته ها و کشف شده ها و شماره و کد و علامت و… به امر بهرهگیری از یادداشتها کمک میکند.
* تنظیم
به مجموعه یادداشتهای تحقیقی، در نهایت کار، باید شکل و صورت مطلوب و قابل عرضه داد، که نام آن را تنظیم» می گذاریم. شرایط یک تنظیم خوب عبارست از:
الف – دسته بندی اطلاعات
ب – جایگزینی آنها در بخشهای مناسب
ج – پرهیز از فضلی نمایی در دادن اطلاعات غیر لازم، یا غیر مربوط. مطالب بدون دسته بندی و به هم ریخته، خود محقق و هم خوانندگان یادداشتها را گیج و خسته می کند. نامناسب بودن جای هر مطلب، از ارزش و بهره دهی آن میکاهد. فضلفروشی در بیان و نقل مطالب غیر لازم و غیر مربوط هم، جز افزودن برحجم نوشته و جز کاستن از جاذبه، ثمر دیگری ندارد. باید یادآور شد که در مرحله تنظیم، مساله «نگارش» هم به میان می آید،
که روشی و اصول خاصی خودش را دارد و بحثی مستقل و مبسوط است، که در پایان این مبحث، نکاتی مربوط به آن خواهیم آورد؛ ولی در همینجا یادآوری می کنیم که پیکره نوشته تنظیم یافته ما باید سه بخش : (مقدمه – متن – نتیجه) را باشد و توانسته باشد حقیقتهای دریافت شده در تحقیقی را تحقیق در متون در موضوعات مختلف، گاهی باید متون خاص آنها را بررسی و مطالعه کرد تا مطلب مورد نظر را کشف نمود. در اینجا با دو روش می توان کار کرد:
۱- برخورد همراه با سؤال قبلی
۲- برخورد آزاد منظور از روش نخست، این است که محقق، سؤال یا سؤالهای خاصی را در ذهن خود داشته باشد و برای کشف جواب آنها متنی را پژوهش و مطالعه کند. منظور از روش آزاد، آن است که محقق بدون سؤال خاص، متنی را مطالعه کند، هر چه که توجهش را جلب کرد و برایش جاذبه داشت آنها را یادداشت کند.