” اکوپارک” فضای سبز شهری…

زندگی بشر همواره در ادوار مختلف به منابع موجود در طبیعت وابسته بوده است.این وابستگی پس از انقلاب صنعتی به اوج خود رسید و منجر به مصرف بی رویه منابع طبیعی ، انرژی تجدیـد ناپـذیر و معضـلات زیسـت محیطـی فـراوان از جمله گرمای زمین ،سوراخ شدن لایه اوزوزن ،آلودگی هوا و … باعث شکل گیری جنبش هـایی جهـت پایـداری زیسـت محیطی شد. هم زمان با ناپایداری زیست محیطی ،ناپایداری های اجتماعی و اقتصادی در آخرین دهه های قـرن بیسـتم ،باعث شکل گیری جنبش جهانی “توسعه پایدار” شد که بدنبال توسعه در حوزه های فرهنگی ،اجتمـاعی ، اقتصـادی و طبیعی بود.[۱] توسعه پایدار شهری نیازمند شناسایی محدودیت های محیطی برای فعالیت های انسـانی در ارتبـاط بـا شهر ها و تطبیق روش های طراحی در این محدودیت هاست.[۲] حفاظت و مدیریت بهتر اکوسیستم ها بعنوان یکـی از اهداف اساسی توسعه پایدار از طریق ایجاد فضاهای سبز شهری تامین می شود و در این میان بـا تکیـه برقابلیـت هـای موجود و کاربری های متنوع ومفید اکوپارک ،تاسیس این گونه فضاهای تفرجی- زیست محیطی شهری برای رسـیدن و سوق به توسعه پایدار شهری لازم است.[۳] ایده اصلی پارکهای اکولوژیک، نخسـتین بـار در سـال ۱۹۹۱ در سـمینار علمی دانشگاه برکلی کالیفرنیا با شعار “پارک های پایدار” مطرح شد .کاربرد گیاهـان بـومی، ذخیـره سـازی و بـاز آفرینی سیلاب ها و سایر منابع طبیعی، پیوستگی زیرساختها با تکنولوژی هـای مناسـب، حفـظ و نگهـداری چرخـه زندگی، نظارت بر مصرف و حفظ و نگهداری حیات وحـش از جملـه ویژگیهـای ایـن دسـته از پارکهـا اسـت.بیشـتر پارکهایی که بعد از سال ۱۹۹۱ساخته شدند، دارای خصوصیاتی شبیه این دسته از پارکها می باشند .[۴]

اکوپارک

بر حسب تعریف ” اکوپارک“, پارکی است که تا حدود %۷۵ متابولیسیم آن سازگار با طبیعت است، به لحاظ اقتصادی خود کفا است، به لحاظ اقلیمی سازگار و منعطف با شرایط محیطی و به لحاظ اجتماعی هویت بخش و متمایز کننده خصوصیات خرده فرهنگ محلی و محیطی آرامش بخش می باشد. در چنین پارکهایی تا %۱۰۰ زباله بازیافت می شود و حدود %۵۰ انرژی مورد نیاز از خورشید تامین می شود ، تا %۱۰۰ فاضلاب بازیافت می شود ، در احداث پارک حدود %۷۵ مصالح مورد استفاده از امکانات محلی و ساز گار با محیط پیرامون می باشد. مصالح مصنوعی وناسازگار فقط در شرایط اضطرار استفاده می شود. سازمان اداری ، موزه ها ، آزمایشگاهها متناسب با استانداردهای اکولوژیکی(بیشتر مصالح محلی ) است. بهره گیری از این اصول و مبانی در برنامه ریزی پارکهای شهری گام موثری در راه رعایت این ایده های نوع در برنامه ریزی و طراحی شهری پارکهای شهری است .[۵]

اکوپارک ها مانند سایر پارک ها به واسطه پوشش گیاهی واجد “بازدهی اکولوژیکی” و هم “بازدهی اجتماعی” می باشد.منظور ازبازده اکولوژیکی عبارت است از : زیبا سازی مناطق شهری ، کاهش دمای محیط ،تولید اکسیژن و منظور از بازدهی اجتماعی نیز ایجاد مکانی جهت گذران اوقات فراغت ،تفرج ،گردهمایی آموزشی و علمی می باشد. از ویژگی های اکوپارک بازیافت مواد زائد و تولید انرژی با تکیه بر توسعه منابع انرژی های نو و تجدید پذیر است.