انتظار می‌رود تصاویر HiRISE از 3I/ATLAS در چند روز آینده منتشر شوند

تصویر هنری از تصویربرداری HiRISE از مریخ توسط مدارگیر اکتشاف مریخ. (منبع: NASA/JPL)

چند منبع امروز به من اطلاع دادند که انتظار می‌رود ناسا HiRISE تصاویر شیء بین‌ستاره‌ای 3I/ATLAS را در عرض چند روز از امروز، ۱۴ نوامبر ۲۰۲۵ منتشر کند

این خبر عالی است. ما مشتاقیم قطر هسته را بدانیم و هندسهٔ دُم ضد‑خورشیدی 3I/ATLAS که به سمت خورشید است را درک کنیم. تصویر پیشین با وضوح بالا که توسط تل‌سکوپ فضایی هابل در ۲۱ جولای ۲۰۲۵ (قابل دسترسی این‌جا و تجزیه و تحلیل شده این‌جا) به دست آمد، دُم ضد‑خورشیدی غیرعادی‌ای را نشان داد که به‌جای دور رفتن از خورشید، به سمت خورشید امتداد داشت؛ در حالی‌که دُم‌های دنباله‌دار عموماً شامل گرد و غبار مقاوم هستند که توسط فشار تابش خورشید به سمت بیرون رانده می‌شوند. این تصویر هابل از منظر کناری دُم ضد‑خورشیدی گرفته شد؛ زیرا خط دید تنها ۱۰ درجه از سمت خورشید نسبت به 3I/ATLAS فاصله داشت. تصاویر حاصل از دوربین HiRISE که بر روی مدارگیر اکتشاف مریخ نصب شده است، نمایی جانبی از دُم ضد‑خورشیدی را به ما می‌دهد و همچنین وضوح فضایی سه برابر بهتر از تل‌سکوپ فضایی هابل دارد. اگرچه به‌نظر می‌رسد تصویر HiRISE قادر به شناسایی واضح هسته نخواهد بود، اما می‌تواند با استفاده از روشن‌ترین پیکسل، محدودیت دقیقی برای قطر هسته تعیین کند. یک تصویر هزار کلمه ارزش دارد.

تصاویر HiRISE به دلایل بوروکراتیکی در ناسا به اسارت گذاشته شد، به‌دلیل تعطیلی دولت که تاکنون ۴۳ روز به طول انجامیده است. این تصاویر باید وضوح فضایی تقریباً ۳۰ کیلومتر بر پیکسل داشته باشند و نمایی جانبی از دُم ضد‑خورشیدی و جت‌های 3I/ATLAS را در تاریخ ۲–۳ اکتبر ۲۰۲۵ ارائه دهند، زمانی که این شیء در فاصلهٔ ۲۹ میلیون کیلومتر از مریخ قرار گرفت. اشتراک‌گذاری داده‌های علمی باید بر قوانین بوروکراتیک اولویت می‌یافت، چراکه این داده‌ها حساس به زمان هستند و ما برنامه‌ریزی برای مشاهدات بیشتری از 3I/ATLAS داریم.

در عین حال، باید آگاه باشیم که شیئی بزرگ‌تر از دریاچهٔ ایری و ده‌هزار برابر جرم‌دارتر از 3I/ATLAS در حال نزدیک شدن به خورشید از فواصل بسیار دور است. یک دنباله‌دار بزرگ‌تر از دریاچهٔ ایری و ده‌هزار برابر جرم‌دارتر از 3I/ATLAS، از ابر اوورت به سمت خورشید حرکت می‌کند. این جسم در سال ۲۰۱۴ توسط ستاره‌شناسان پدرو برناردینلی و گری برنستین در تصاویر آرشیوی از Dark Energy Survey کشف شد و به عنوان C/2014 UN271 یا دنباله‌دار برناردینلی‑برنستین (که به‌اختصار BB نامیده می‌شود) شناخته می‌شود. در زمان اولین تصویربرداری، این جسم ۲۹ برابر فاصلهٔ خورشید از زمین (۲۹ واحد نجومی = ۴٫۳ میلیارد کیلومتر) دورتر بود، تقریباً به‌همان فاصله‌ای که نپتون دارد. این بیش‌ترین فاصله‌ای بود که تا به امروز برای کشف یک دنباله‌دار ثبت شده است. قطر هستهٔ C/2014 UN271 بیش از ۱۰۰ کیلومتر است، که آن را بزرگ‌ترین دنباله‌دار شناخته‌شدهٔ ابر اوورت می‌سازد. نزدیک‌ترین عبور این شیء از خورشید، حداقل فاصلهٔ ۱۰٫۹ واحد نجومی – تقریباً بیرون از مدار زحل – را در ژانویهٔ ۲۰۳۱ خواهد داشت. منشأ این شیء در حدود ۴۰٬۰۰۰ واحد نجومی (حدود ۱٫۴ میلیون سال پیش) باز می‌گردد.

تصویری ترکیبی از دنباله‌دار برناردینلی‑برنستین (C/2014 UN271) که توسط تل‌سکوپ فضایی هابل در ۲۸ مارس ۲۰۲۲ گرفته شده است. بردار ضد‑خورشیدی (به‌صورت زرد) که خلاف جهت خورشید است، به سمت پایین سمت چپ اشاره می‌کند. (منبع: ویکیمدیا)

درخشش سریع C/2014 UN271 در فاصلهٔ ۲۰ تا ۲۵ واحد نجومی، با تبخیر دی‌اکسید کربن (CO₂) یا آمونیاک (NH₃) از سطح هسته سازگار است. مونوکسید کربن (CO) به‌تازگی توسط رصدخانه فضایی SPHEREx کشف شد، اما نسبت به انتشار گستردهٔ CO₂ بیشتر متمرکز در مرکز است.

نموداری از مسیر شبه‌پارابولیک **C/2014 UN271** که به‌صورت عمودی از ناحیهٔ بیرونی منظومه شمسی عبور می‌کند و به نزدیک‌ترین نقطهٔ خود تا ۱۰٫۱ واحد نجومی به خورشید می‌رسد. (تصویر از: ویکیمدیا)

زاویهٔ مداری C/2014 UN271 برابر ۹۵٫۵ درجه است. مدار تقریباً عمود بر صفحهٔ افق‌کشیدگی (ecliptic) که زمین نسبت به خورشید می‌چرخد، نشان می‌دهد مسیر مستقیم تلاقی یک فضاپیما از زمین از نظر فناوری قابل‌اجرا نیست. اما می‌توان پس از عبور C/2014 UN271 از افق‌کشیدگی، با استفاده از گرانش سیارهٔ مشتری برای رسیدن به این جسم، با تاریخ‌های پرتاب بهینهٔ ۲۰۳۰ تا ۲‌۳۴ و مدت پرواز حدود ۱۵ سال (همان‌طور که در این‌جا بررسی شد) دست یافت.

در حال حاضر، همه ما منتظر انتشار تصاویر HiRISE از 3I/ATLAS در هفتهٔ آینده هستیم. حقیقت دربارهٔ ماهیت 3I/ATLAS با داده‌های عمومی به‌اشتراک‌گذاری‌شده آشکار خواهد شد، نه توسط هرگونه داستان‌سرایی توسط نگهبانان اطلاعات.