با عرض ۹۰۰ متر، بزرگ‌ترین دهانهٔ اثر برخورد مدرن زمین به‌تازگی توسط دانشمندان کشف شد
کجا مخفی شده بود؟
تصویری پانورامیک هوایی از دهانهٔ جین‌لاین که موقعیت تقریبی لبهٔ دهانه بر روی آن علامت‌گذاری شده است.
منبع تصویر: مینگ چن
در میان جنگل‌های پر تلالو کوهستانی جنوب چین، دانشمندان بزرگ‌ترین دهانهٔ اثر برخورد مدرن بر روی زمین را کشف کردند. این ساختار که «دهانهٔ جین‌لاین» نامیده می‌شود، یک دهانهٔ عظیم و پر از حفره‌هاست که می‌تواند به‌عنوان ابزار ارزشمندی برای فهم چگونگی و زمان برخورد اجسام فرازمینی به سیارهٔ ما به کار رود.
در ناحیه‌ای دورافتاده و پر تپه در شمال‑غرب استان گوانگدونگ، نزدیک به شهر ژائوقینگ، محققان گزارش دادند که قطر این دهانه بین ۸۲۰ تا ۹۰۰ متر (۲۶۹۰ تا ۲۹۵۲ فوت) و عمق آن ۹۰ متر (۲۹۵ فوت) است. این ابعاد به‌وضوح از بزرگ‌ترین ساختار اثر برخورد مدرن شناخته‌شده پیشین، یعنی دهانهٔ مچا در روسیه با قطر ۳۰۰ متر (۹۸۴ فوت)، پیشی می‌گیرد.
همهٔ شواهد نشان می‌دهد که این دهانه نسبتاً تازه شکل گرفته است – واژهٔ «نسبتاً» کلیدواژهٔ مهمی است. محققان با «مدرن» منظور این هستند که این دهانه در دورهٔ زمین‌شناسی فعلی ما، یعنی هولوسن، که در انتهای آخرین یخبندان، حدود ۱۱٬۷۰۰ سال پیش، آغاز شد، به‌وجود آمده است.
لبهٔ دهانه عمدتاً از خاک فرسوده گرانیتی و مقدار کمی تکه‌های گرانیت تشکیل شده است. با این حال، حضور دانه‌های کوارتز با ویژگی‌های میکروسکوپی خاصی به نام ویژگی‌های تغییر شکل مسطح، نشان می‌دهد که این ساختار از اثر برخورد پرانرژی شکل گرفته است.
«در زمین، شکل‌گیری ویژگی‌های تغییر شکل مسطح در کوارتز فقط به‌دلیل موج‌های تکانشی شدیدی است که توسط برخورد اجسام آسمانی ایجاد می‌شود و فشار تشکیل آن بین ۱۰ تا ۳۵ گیگاپاسکال متغیر است؛ این اثر تکانشی هیچ‌یک از فرآیندهای زمین‌شناسی خود زمین قادر به تولید آن نیست»، مینگ چن، نویسندهٔ اصلی این پژوهش از مرکز پیشرفت‌های علمی و فناوری فشار بالا، در بیانیه‌ای گفت.
با در نظر گرفتن این که این ناحیه تحت تأثیر موسمی‌های منظم، بارش‌های سنگین و رطوبت بالاست، این مکان به‌طور شگفت‌آوری حفظ شده است. با این حال، کارهای بیشتری در پیش است. تیم هنوز مطمئن نیست که آیا دهانهٔ جین‌لاین توسط شهاب‌سنگی آهنی یا سنگی شکل گرفته است.
زمین در طول تاریخ طولانی خود، از یک bombardment مستمر شهاب‌سنگ‌ها رنج کشیده است، به‌طوری‌که هر نقطه‌ای از سطح کره تقریباً به‌طور برابر در معرض احتمال برخورد یک بازدیدکنندهٔ فضایی قرار دارد. با این حال، همهٔ برخوردها جای‌گزند دائمی باقی نمی‌گذارند. نیروهای زمین‌شناسی، فرسایش و حرکت بی‌وقفهٔ سطح کره، شواهد بسیاری از برخوردهای باستانی را از بین برده‌اند.
پژوهشگران می‌گویند این دقیقاً همان چیزی است که کشف دهانهٔ جین‌لاین را این‌چنین خاص می‌کند.
«این کشف نشان می‌دهد که مقیاس برخوردهای اشیای کوچک فرازمینی بر زمین در دورهٔ هولوسن بسیار بزرگ‌تر از آنچه پیش از این ثبت شده است»، چن توضیح داد.
«دهانهٔ اثر برخورد یک ثبت واقعی از تاریخ برخوردهای زمین است»، چن افزود. «کشف این دهانه می‌تواند برای ما مبنای عینی‌تری برای درک توزیع، تکامل زمین‌شناسی، تاریخچهٔ برخوردها و تنظیمات اجسام کوچک فرازمینی فراهم کند.»
مطالعهٔ جدید در مجلهٔ Matter and Radiation at Extremes منتشر شده است.