راه‌های پنهان جانوران آمازون: مسیرهای شگفت‌انگیزی که به بقای حیات‌وحش کمک می‌کنند
حیوانات آمازون در حال سازگاری با چالش‌های رو به رشد تکه‌تکه شدن زیستگاه‌ها هستند و مسیرهای غیرمنتظره‌ای را کشف می‌کنند که به آن‌ها کمک می‌کند شب‌ها در دل جنگل حرکت کنند.
امیلی کارتر
در گسترهٔ انبوه جنگل بارانی آمازون، حیات‌وحش اغلب با چالش‌های خطرناکی مواجه می‌شود که در تکه‌تکه شدن زیستگاه‌ها باید عبور کند. اما پژوهش جدیدی پیچش شگفت‌انگیزی را نشان می‌دهد: برخی گونه‌ها از زیرساخت‌های ساخته‌شده توسط انسان، مانند راه‌پیمایی تاج‌پوشی، برای عبور امن از جنگل استفاده می‌کنند. این تحقیق که در Neotropical Biology and Conservation منتشر شده است، نوری می‌تاباند بر اینکه پل‌های مرتفع که در ابتدا برای گردشگران ساخته شده‌اند، به مسیرهای حیاتی برای جانوران درخت‌زی تبدیل می‌شوند. این مسیرهای غیرمنتظره نگاهی کم‌نظیر به سازگاری گونه‌های آمازون در مواجهه با تهدیدهای مستمر قطع‌وپذیرفتگی و تکه‌تکه شدن زیستگاه‌ها می‌اندازند.
راه پنهان بر فراز آمازون: مسیر ایمنی غیرمنتظره برای حیات‌وحش
تصور کنید یک سلست آمازونی که بر یک پل ارتقاعی در ارتفاع حدود ۲۴ متر (۸۰ فوت) بالاتر از سطح زمین حرکت می‌کند، یا یک خارپشت به‌راحتی از میان درختان عبور می‌کند. این صحنه که ممکن است غیرممکن به‌نظر برسد، هر روز روی مرکز مطالعات گرمسیری آمازون (ACTS) راه‌پیمایی تاج‌پوشی نزدیک ایکیتوس، پرو رخ می‌دهد. این سازه که برای بازدیدکنندگان انسانی جهت مشاهده تنوع زیستی غنی جنگل بارانی طراحی شده بود، به‌طور ناخواسته تبدیل به خط‌حیات برای انواع پستاندارها شده است.
با به‌کارگیری دوربین‌های دامنه‌دار پیشرفته، پژوهشگران به‌مدت سه هفته فیلم‌برداری کردند تا حرکات شبانهٔ جانوران درخت‌زی را پیگیری کنند. نتایج هم شگفت‌انگیز و هم آشکارکننده بود. گونه‌هایی چون سلست‌های دو انگشت، خارپشت‌های دم‌بلند، اوپوسوم‌های پشمالو و حتی یک میمون ساکی، با استفاده از سکوهای معلق به‌عنوان مسیر ایمن برای عبور از جنگل تکه‌تکه‌شده مستند شدند. این جانوران که معمولاً به‌دلیل خطرات موجود در سطح زمین از آن اجتناب می‌کردند، اکنون از این پل‌های ساخته‌شده توسط انسان بهره می‌برند و آن‌ها را به‌عنوان بزرگراه‌های طبیعی برای سفرهای شبانه می‌پذیرند.
این پژوهش که در Neotropical Biology and Conservation منتشر شده است، نقش اساسی این سازه‌های مرتفع را در حفاظت از حیات‌وحش در اکوسیستم‌های به‌تدریج تکه‌تکه‌شده برجسته می‌سازد. اینکه این گونه‌ها از زیرساخت‌های انسانی بهره می‌برند، نشان می‌دهد که چالش‌های زیست‌محیطی می‌توانند گاهی منجر به راه‌حل‌های شگفت‌انگیز شوند.
راه‌پیمایی‌های تاج‌پوشی: پلی میان جنگل‌های تکه‌تکه شده
همان‌گونه که قطع‌وپذیرفتگی و توسعه انسانی به‌صورت مستمر از طریق آمازون را تقطع می‌کنند، جنگل تبدیل به تکه‌تکه‌تر می‌شود و بقع‌های جداگانه‌ای از زیستگاه ایجاد می‌کند که عبور آن برای حیات‌وحش دشوارتر می‌شود. برای پستاندارانی که به درختان وابسته‌اند، عبور میان این بقعه‌ها می‌تواند کاری مرگبار باشد. جاده‌ها، صاف‌کاری‌ها و سایر اختلالات موانع خطرناکی ایجاد می‌کنند، به‌ویژه برای گونه‌هایی که بیشتر زمان زندگی‌شان را در تاج‌پوشی می‌گذرانند.
در این زمینه، استفاده از پل‌های مرتفع مانند راه‌پیمایی تاج‌پوشی ACTS تنها یک کنجکاوی نیست، بلکه یک استراتژی اساسی برای بقا به‌شمار می‌آید. این سازه به سرتاسر درختان متصل می‌شود و امکان می‌دهد که جانوران خطرات عبور از سطح زمین را دور بزنند. دوربین‌ها نشان دادند که اکثر عبورها بین ساعت ۱۹ تا ۲۱ (پس از غروب) رخ می‌دهد، دوره‌ای که بسیاری از گونه‌های شب‌زنده‌دار در اوج فعالیت خود هستند. این نتایج نشان می‌دهد که مسیرهای مرتفع هم پناهگاهی زمانی و هم فیزیکی در برابر خطرات نهفته در سطح زمین فراهم می‌آورند.
به‌طور مهم، این مطالعه نشان می‌دهد که سطوح میانی تاج‌پوشی به‌خصوص مورد استفاده زیاد قرار می‌گیرند و ترافیک جانوری در ارتفاعات ۲۱ تا ۲۷ متر به اوج می‌رسد. این مشاهده برای تلاش‌های حفاظتی ارزشمند است، چرا که نشان می‌دهد پل‌هایی که برای اتصال درختان تاج‌پوشی در ارتفاع مشابه طراحی می‌شوند، احتمال استفاده توسط حیات‌وحش را بیشتر دارند. در واقع، مطالعات پیشین نشان داده‌اند که نرخ عبور در پل‌های تاج‌پوشی می‌تواند به‌مراتب بالاتر از عبور در سطح زمین باشد که اهمیت ارتقاء مسیرهای عبور حیات‌وحش را برجسته می‌سازد.
تعادل ظریف: طراحی پل‌های مؤثر برای حیات‌وحش
موفقیت راه‌پیمایی تاج‌پوشی ACTS به‌عنوان گذرگاهی ایمن برای حیات‌وحش، درس‌های مهمی برای طراحی پل‌های آینده فراهم می‌کند. هدف تنها ساخت یک سازه نیست، بلکه اطمینان از اینکه این پل‌ها بخش‌های مناسب زیستگاه را به‌هم وصل می‌کنند و در ارتفاعی مناسب برای استفادهٔ جانوران هستند، می‌باشد. این پژوهش بر اهمیت افزودن ارتباطات متعدد و فراهم کردن پوشش کافی برگ‌ها تأکید می‌کند تا این پل‌ها برای حیات‌وحش جذاب‌تر شوند.
علاوه بر این، نتایج این مطالعه اهمیت در نظر گرفتن میکروکلیماهای محلی را در هنگام طراحی چنین پل‌هایی برجسته می‌کند. سطوح بالایی تاج‌پوشی هوای گرم‌تر و کمی بادآورده‌تری داشتند، در حالی که سطوح پایینی خنک‌تر و مرطوب‌تر بودند. این تفاوت‌های جزئی محیطی رفتار جانوران را تحت تأثیر قرار می‌دهند و به پژوهشگران کمک می‌نمایند تا مکان‌گذاری پل‌ها را به‌دقت تنظیم کرده و استفاده را بهینه سازند. با ادغام این عوامل در طراحی پل‌ها، حامیان حفظ محیط زیست می‌توانند شانس موفقیت پروژه‌های مشابه در آینده را افزایش دهند.