«یک سرنوشت افراطی از تنوع ژنتیکی انسانها»: انسانهای باستانی تقریباً ۱۰۰٬۰۰۰ سال در جنوب آفریقا منزوی بودند و ژنتیکشان به طرز شگفتانگیزی متفاوت است
انسانها بهمدت حدود ۱۰۰٬۰۰۰ سال در جنوب آفریقا منزوی بودند که باعث شد «از محدودهٔ تنوع ژنتیکی» مشاهدهشده در افراد امروزی خارج شوند؛ یک مطالعهٔ ژنتیکی جدید اینرا نشان میدهد.
این یافته ایدهٔ اینکه «مدرن» انسان خردمند میتواند ترکیبات متنوعی از ویژگیهای ژنتیکی داشته باشد، حتی آنهایی که خارج از نُرم هستند، را تأیید میکند.
در مطالعهای که چهارشنبه (۳ دسامبر) در ژورنال Nature منتشر شد، پژوهشگران ژنومهای ۲۸ فرد باستانی، که بقایایشان بین ۲۲۵ تا ۱۰٬۲۷۵ سال قدمت داشت، از جنوب آفریقا، جنوب رودخانهٔ لیمپوپو، که از آفریقای جنوبی سرچشمه میگیرد و بهصورت قوسی به سمت شرق از موزامبیک تا اقیانوس جاری میشود، توالییابی کردند.
سپس تیم ژنومهای این اسکلتها را با دادههای منتشرشدهٔ افراد باستانی و معاصر از آفریقاییها، اروپاییها، آسیاییها، آمریکاییها و اقیانوسنشینها مقایسه کرد.
پژوهشگران کشف کردند که تمام افرادی که بیش از ۱٬۴۰۰ سال پیش در جنوب آفریقا زندگی میکردند، ساختارهای ژنتیکی بهطرز چشمگیری متفاوت از انسانهای امروزی داشتند که نشانگر انزوای نسبی بخش جنوبی قاره تا زمان نسبتاً اخیر بود.
پژوهشگران هنوز دقیقاً نمیدانند چرا انسانها اینقدر طولانی در این منطقه منزوی باقی ماندند.
«میتوانیم فرض کنیم که فاصله جغرافیایی بزرگ نقش مهمی در منزویسازی داشته است، اما این فرضیه چندان رضایتبخش نیست، زیرا انسانها قادرند و اغلب مناطق جغرافیایی وسیعی را پشت سر بگذارند»، همنویسندهٔ مطالعه Mattias Jakobsson، زیستشناس تکاملی انسان در دانشگاه اوپسالا سوئد، در ایمیلی به Live Science گفت. اما ناحیهٔ جغرافیایی اطراف رودخانهٔ زامبزی، که درست شمال این گروه منزوی قرار دارد، ممکن است برای سکونتگاهسازی انسانهای باستانی چندان مناسب نبوده باشد. «ترکیب فاصله و شرایط نامطلوب ممکن است جنوب را منزوی کرده باشد»، Jakobsson افزود.
«واقعا مهم» تغییرات ژنتیکی
ژنتیک منحصر به فرد انسانهای باستانی جنوب آفریقا سرنخهای بیشتری به پژوهشگران دربارهٔ تکامل انسان و تنوع فراهم کرد.
جمعیت پیشینهای جنوب آفریقا نیمی از تمام تنوع ژنتیکی انسان را در بر دارد، در حالی که افرادی که در بقیهٔ جهان پراکندهاند نیمهٔ دیگر را تشکیل میدهند، ژاکوبسون در یک بیانیه گفت. «بهاین ترتیب، این ژنومها به ما کمک میکنند تا ببینیم کدام تغییرات ژنتیکی برای تکامل انسان واقعاً مهم بودهاند»، او افزود.
هنگامی که آنها دوجینها نواری DNA که منحصر به انسان خردمند است را بررسی کردند، از جمله در جمعیت باستانی جنوب آفریقا، پژوهشگران چندین مورد مرتبط با عملکرد کلیه و چندین مورد مرتبط با رشد نورونهای مغز کشف کردند. تغییرات کلیوی ممکن است به گونهای تکامل یافته باشند که به انسانها در حفظ یا کنترل آب در بدنشان کمک کنند، در حالی که تغییرات نورونی ممکن است با تواناییهای تمرکزی مرتبط باشند و نشان دهند که انسانها قابلیتهای ذهنی بهتری نسبت به نئاندرتالها یا دنیسوفانها داشتهاند.
آزمون تکامل انسان: دربارهٔ انسان خردمند چه میدانید؟
«فکر میکنم که بهوضوح امکانپذیر است که انسانها، حداقل تا حدی، در مکانهای متعدد تکامل یافته باشند»، ژاکوبسون گفت. «چگونه — و آیا — چنین فرآیندی میتوانست رخ دهد، و چگونه تنوع ژنتیکی را به انسانهای ژنتیکی مدرن ترکیب میکرد، سؤال باز است».