«غیرعادی»: بحران آبوهوایی سیلهای مرگبار موسمی را در آسیا تشدید کرد
طوفانهایی مانند آنها در اندونزی، سریلانکا و مالزی که ۱٬۷۵۰ نفر را کشتهاند، «واقعیتی هشداردهنده جدید» هستند.
دانشمندان گزارش دادند که بحران آبوهوایی طوفانهای مرگبار که بیش از ۱٬۷۵۰ نفر را در آسیا کشتهاند را با شدت بیشتر بارشهای سنگین و تشدید سیلابها تشدید کرده است. بارانهای موسمی معمولاً مقداری سیلاب ایجاد میکنند، اما پژوهشگران واضح گفتند: این «غیرعادی» است.
در سریلانکا، برخی سیلابها به طبقه دوم ساختمانها رسیدند، در حالی که در سوماترا (اندونزی) بهدلیل تخریب جنگلها، سیلابها تشدید شد؛ این جنگلها پیش از این با کاهش جریان آب باران از تپهها، به کند شدن رواناب کمک میکردند.
در اواخر نوامبر، هنگامی که طوفان دیتواه به سریلانکا و طوفان سنیار به سوماترا و شبهجزیره مالزی رسید، میلیونها نفر تحت تأثیر قرار گرفتند و این حوادث بهعنوان برخی از کشندهترین بلاهای آبوهوایی در تاریخ اخیر شناخته شدند.
تحلیل انجام شده توسط تخصیص آبوهوایی جهانی، یک کنسرسیوم از دانشمندان آبوهوایی، نشان داد که شدت دورههای پنج روزه بارش سنگین در منطقه تحت تأثیر طوفان سنیار بهدلیل گرم شدن ناشی از انسان، بین ۲۸٪ تا ۱۶۰٪ افزایش یافته است. در سریلانکا، دورههای بارش سنگین اکنون بین ۹٪ تا ۵۰٪ شدیدتر هستند.
در حالی که حداقل ۱٬۷۵۰ نفر در این سیلابها کشته شدهاند و صدها نفر دیگر گم شدهاند، طوفانها تأثیر گسترده و پایداری بر سلامت دارند. مطالعات اخیر نشان دادهاند که پس از چنین طوفانهایی، مرگ و میر ناشی از بیماریهایی مانند دیابت و بیماری کلیه افزایش مییابد. بسیاری از مردم خانهها و معیشت خود را از دست دادهاند و فقرا بیشترین آسیب را متحمل شدهاند.
«ترکیب بارانهای سنگین موسمی و تغییرات اقلیمی، ترکیبی کشنده است»، گفت دکتر سارا کیو، پژوهشگر در موسسه هواشناسی سلطنتی هلند و نویسنده اصلی این مطالعه. «بارانهای موسمی در این بخش از جهان عادی هستند؛ آنچه غیرعادی است، افزایش شدت این طوفانهاست.»
پروفسور لالیث راجاپاکس، از دانشگاه موراتوا در سریلانکا، که در این مطالعه مشارکت داشت، گفت: «طوفانهایی مانند دیتوا، به یک واقعیت هشداردهنده جدید برای سریلانکا و منطقه گسترده جنوب و جنوب‑شرق آسیا تبدیل شدهاند که بارشهای بیسابقه، تلفات گسترده جان، و اختلال عظیم در فعالیتهای اقتصادی را به دنبال داشتهاند.»
«سیلاب برای ما در هر سال در طول فصل موسمی معمول است؛ ما انتظار سیلاب داریم، اما معمولاً ارتفاع آن حدود ۰٫۳ متر تا حداکثر ۰٫۶ متر است»، او گفت. «اما این بار در برخی مناطق، ارتفاع سیلاب به ۴٫۲ تا ۴٫۶ متر رسید. بنابراین، حتی عدم رسیدن به طبقه دوم میتوانست گاهی مردم تحتاثر را نجات دهد.»
دانشمندان بر این توافقند که بحران آبوهوایی، ناشی از سوزاندن سوختهای فسیلی، باعث میشود بارشها در بسیاری از مناطق جهان سنگینتر و شدیدتر شوند. هوای گرمتر میتواند رطوبت بیشتری را در خود نگه دارد و موجب باران سنگینتری میشود.
برای این مطالعه، پژوهشگران سوابق هواشناسی را بررسی کردند تا ارزیابی کنند دورههای بارش سنگین چگونه با گرم شدن زمین بهمقدار ۱٫۳ °C که امروز مشاهده میشود، تغییر کردهاند و افزایش قابلتوجهی در شدت آنها یافتند. بهعنوان مثال، دامنه تخمینها بین ۲۸٪ تا ۱۶۰٪ در منطقه تحت تأثیر طوفان سنیار، به دلیل استفاده از مجموعههای مختلف دادههای هواشناسی است.
در این مطالعات از مدلهای اقلیمی برای برآورد این که گرمشدن جهانی چقدر احتمال وقوع رویدادهای شدید آبوهوایی را افزایش داده است، استفاده میشود. در این مورد، مدلها نتوانستند این حوادث را بهخوبی بازتولید کنند؛ نوسانات طبیعی در دمای اقیانوسها – لا نیña و دیپول اقیانوس هند – عوامل پیچیدهساز بودند.
با این حال، تحلیل دادههای هواشناسی و اندازهگیریهای افزایشی دمای اقیانوسها نشان داد که گرمشدن جهانی بارشهای سنگین ناشی از طوفانها را شتابدار کرده است.
دکتر مریم زاکاریه از کالج امپریال لندن گفت: «این رویدادها نشان میدهند که چگونه تغییرات اقلیمی و نوسانات طبیعی میتوانند همراستا شوند تا بارشهای سنگین استثنایی تولید شود. در حالی که نوسانات طبیعی جزئی ذاتی از سامانه آبوهوایی است، کاهش وابستگی به سوختهای فسیلی در توان ماست و برای کاهش شدت رویدادهای شدید آینده ضروری است.»
ماجا والهبرگ از مرکز اقلیمی قرمز صلیب سرخ گفت: «بخشهای گستردهای از سریلانکا و اندونزی با ویرانیهایی مواجه شدهاند که بهندرت در طول زندگی ساکنان این مناطق دیده میشود. متأسفانه، افراد آسیبپذیرترین همانند هستند که بیشترین تأثیر منفی را تجربه میکنند و مسیر بازگشت بهبود آنها طولانیترین است.»
او به دو عاملی که اثرات را تشدید کردهاند اشاره کرد: مهاجرت مردم به شهرها و شهرکها و نابودی جنگلها: «در طول دههها، رشد بهتدریج بهخصوص در دشتهای سیلابی کمارتفاع، دلتها و مسیرهای رودخانهای انجام شده است. این نواحی مراکز اقتصادی هستند؛ جادهها، خطوط برق، بیمارستانها و بازارها در آنها قرار دارند. اما همینجا مسیرهای طبیعی برای عبور آبهای سیل هستند.»
ماجا والهبرگ گفت: «قطع جنگلها و از دست رفتن تالابها ظرفیت زمین برای جذب آب در تپهها را کاهش میدهد. این امر خطر لغزشهای زمینی را افزایش میدهد و در مسیرهای پاییندست، اوج سیلابها و رسوبات حملشده به مناطق مسکونی در سوماترا را بالا میبرد.»
برآوردهای اولیه خسارت در سریلانکا، بین ۶ تا ۷ بیلیون دلار یا ۳‑۵٪ از تولید ناخالص داخلی کشور بود، راجاپاکس گفت: «این باید یک چشمانداز واضح از مقیاس حوادث سخت آینده ناشی از تغییرات آبوهوایی باشد که کشور و منطقه باید برای آن آماده شوند.»