تصاویر جدید ناسا و آژانس فضایی اروپا نشان میدهد که 3I/ATLAS پیش از عبور نزدیک از زمین بهفعالیت میپردازد
ناسا و آژانس فضایی اروپا این هفته تصاویر جدیدی از شهابسنگ میانستارهای 3I/ATLAS به اشتراک گذاشتند، در حالی که این نهادها برای نزدیکترین عبور این شیء مرموز از زمین در ۱۹ دسامبر آماده میشوند.
شهابسنگ مشهور 3I/ATLAS نشان میدهد که برای همیشه از منظومه شمسی خارج میشود — اما نه پیش از این که عکاسان کیهانی در آژانسهای فضایی زمین، برخی از واضحترین تصاویر آن را به ثبت برسانند.
3I/ATLAS که در اواخر ژوئن کشف شد و در ماه ژوئیه بهعنوان سومین جسم میانستارهای شناخته شد، طی چند ماه گذشته با سرعت تخمینی ۱۳۰٬۰۰۰ مایل بر ساعت (۲۱۰٬۰۰۰ کیلومتر بر ساعت) از داخل منظومه شمسی عبور میکرد. این گوی بزرگ برفی که جتهای گازی خود را میپاشد، در اکتبر به نزدیکترین نقاط خود به مریخ و خورشید رسید. قرار است در ۱۹ دسامبر نزدیکترین عبور خود از زمین را تجربه کند، زمانی که فاصله آن حدود ۱۷۰ میلیون مایل (۲۷۰ میلیون کیلومتر) خواهد بود — یعنی تقریباً دو برابر فاصله بین سیارهمان و خورشید.
در حالی که شهابسنگ به سوی این نقطه عطف نجومی در حال شتاب میگیرد، فضاپیماهای تحت مدیریت ناسا و آژانس فضایی اروپا (ESA) در حال بهدست آوردن بیشترین تعداد مشاهدات نزدیک ممکن هستند. این هفته، هر دو نهاد تصاویر جدیدی از شهابسنگ به اشتراک گذاشتند — که نشان میدهد عبور اخیر آن از خورشید باعث شده بسیار روشن و فعال باشد و مقادیر زیادی گاز و گرد و غبار تبخیری را به فضا پخش کند.
هابل بهشدت ادامه میدهد
در روز پنجشنبه (۴ دسامبر)، ناسا جدیدترین تصویر 3I/ATLAS را که توسط تلسکوپ فضایی هابل گرفته شد، به اشتراک گذاشت. نقطهٔ سفید درخشان در مرکز تصویر نشانگر هستهٔ شهابسنگ (بدنهٔ اصلی آن) و کُما است؛ جو روشن گاز و گرد و غبری که شهابسنگ را میپوشاند و سپس به دم آن راه میدهد. در پسزمینه، ستارگان به صورت خطوط طولانی کشیده میشوند، چرا که دوربین هابل بر شهابسنگ سریعالسیر متمرکز باقی میماند.
شهابسنگها معمولاً هنگام نزدیک شدن به خورشید روشنتر میشوند، چون یخ داخل آنها گرم میشود و تبخیر میگردد. تابش خورشیدی این گاز را به دمایی که از خورشید دور میشود، میکشد. در عین حال، سمت گرمتر شهابسنگ که به خورشید روییده است، ممکن است جتهای گاز و گرد و غبار به سمت ستاره ما پرتاب کند. هر دو ویژگی بهصورت کمی در تصویر جدید هابل مشاهده میشوند.
ناسا این تصویر را در ۳۰ نوامبر گرفته است، زمانی که هابل تقریباً ۱۷۸ میلیون مایل (۲۸۶ میلیون کیلومتر) از شهابسنگ فاصله داشته است. این فاصله بسیار نزدیکتر از زمانی است که هابل برای اولین بار شهابسنگ را در اواخر ماه ژوئیه تصویربرداری کرده بود. اگرچه آن نمای اولیه فقط یک محؤ آبی بود، اما به دانشمندان امکان داد تا اندازهٔ 3I/ATLAS را بین حدود ۱٬۴۰۰ فوت (۴۴۰ متر) و ۳٫۵ مایل (۵٫۶ کیلومتر) برآورد کنند — که احتمالاً بزرگترین جسم میانستارهای شناختهشده تا بهحال است.
دادههای جدید حاصل از این تصویر، از جمله جزئیات ترکیب کُما، هنوز منتشر نشدهاند اما بهزودی منتشر خواهند شد.
آژانس فضایی اروپا با جوس در حال فعالیت
همچنین در روز پنجشنبه، آژانس فضایی اروپا جدیدترین نما از شهابسنگ را که توسط مدارکاوشگر یخهای قمرهای مشتری (Juice) در مسیر بررسی قمرهای مشتری برای نشانههای حیات گرفته شده بود، به اشتراک گذاشت. جوس این تصویر را در ۲ نوامبر ثبت کرد، تنها چند روز پس از عبور نزدیک 3I/ATLAS از خورشید.
در حالی که از هدف خود حتی نزدیکتر از هابل قرار داشت (فقط ۴۱ میلیون مایل یا ۶۶ میلیون کیلومتر) جوس به ما شهابسنگی پر از فعالیت نشان میدهد.
«نه تنها هالهٔ درخشان گازی که شهابسنگ را احاطه کرده و بهعنوان کُما شناخته میشود را به وضوح میبینیم، بلکه نشانهای از دو دم نیز مشاهده میکنیم»، یک سخنگوی آژانس فضایی اروپا در بیانیهای نوشت. «دم «پلاسما» شهابسنگ — که از گازی باردار الکتریکی تشکیل شده است — به سوی بالای قاب امتداد دارد. همچنین ممکن است دم «گرد و غبار» ضعیفتری — که از ذرات ریز جامد تشکیل شده — را در سمت پایین سمت چپ قاب ببینیم.»
زمین آماده میشود
جوس با پنج ابزار علمی بر روی دو روز به مشاهدات 3I/ATLAS پرداخته است. اما به جز این تصویر پیشنمایش، هنوز نمیدانیم این ابزارها چه چیزی را بهدست آوردهاند؛ مجموعهٔ کامل دادهها طبق گفتهٔ آژانس فضایی اروپا تا اواخر فوریهٔ ۲۰۲۶ به زمین نخواهد رسید. دلیل این امر این است که جوس در حال حاضر آنتن اصلی خود را بهعنوان سپر حرارتی برای محافظت در عبور نزدیک از خورشید استفاده میکند و برای ارسال مشاهدات خود به ما به آنتن کوچکتر و کمکارآمدتر خود تکیه میکند.