دانشمندان با استفاده از تجهیزات ویژه به «منطقهٔ نیمهنور» اقیانوس نفوذ کردند. آنها موجوداتی را کشف کردند که پیش از این هرگز دیده نشده بودند
توسط لورا پادیسون
تنها نوری کمرنگ میتواند به آب عمیق، که بیش از ۳۰۰ فوت زیر سطح اقیانوس در سواحل گوام قرار دارد، نفوذ کند. این برای چشم انسان همانند شفق است، حتی در میانهٔ روز.
این بخش از اقیانوس که به «منطقهٔ نیمهنور بالایی» شناخته میشود، یکی از کمکاوشترین اکوسیستمهای زمین است؛ زیرا دسترسی به آن بسیار دشوار، گرانقیمت و خطرناک است. فقط با زیرآبگرد، وسایل زیرآبی ریموتکنترلشده یا غواصان فنی ویژه میتوان به آن دست یافت.
اما انسانها به تدریج در حال رمزگشایی از اسرار حیات در اینجا هستند. در نوامبر، گروهی از غواصان علمی از آکادمی علوم کالیفرنیا موفق به انجام یک سری شیرجههای خطرناک و عمیق شدند.
ماموریت آنها جمعآوری دستگاههای نظارتی بود که در صخرههای عمیق گوام نصب شدهاند و بیش از هشت سال است که دادههای مربوط به حیات دریایی و دماهای اقیانوسی را جمعآوری میکنند.
غواصان بخشی از اقیانوس را کشف کردند که مملو از موجودات عجیب و وحشی بود؛ از مرجانهای ظریف و کرمهای درخشان تا حلزونهای دریایی خاردار و خرچنگهای مویی. این دستگاههای نظارتی همچنین بینشی دربارهٔ تغییرات دما ارائه میدهند و نشان میدهند که تغییرات اقلیمی ممکن است حتی در این آبهای عمیق نیز اثرگذار باشد.
غواصیدن به «منطقهٔ نیمهنور بالایی» اقیانوس کاری خطرناک است. تجهیزات استاندارد در این عمق کافی نیستند — غواصان تفننی که هوای فشرده مینشینند تا ۱۳۰ فوت زیر سطح نمیروند. در مقابل، غواصان فنی آموزشدیده به تجهیزات ویژهای نیاز دارند که به آنها امکان تنفس ترکیبی از هلیوم و هوا را میدهد.
هر چه غواصان عمیقتر میروند، گاز بیشتری در بدنشان حل میشود و برای جلوگیری از بیماری دِکُمپریشن (به نام «بِند») — وضعیتی که در آن حبابها در خون ایجاد میشوند و درد شدید و حتی مرگ در پی دارد — لازم است این گاز بهتدریج و بسیار آهسته آزاد شود.
تنها راه برای جلوگیری از این مشکل، صعود بسیار آهسته است که هر حدود ۱۰ فوت یکبار توقف میشود. «اگر فقط ۱۰ دقیقه در عمق ۵۰۰ فوت بمانیم، برای صعود شش ساعت نیاز داریم»، لوئیز روچا، یکی از غواصان و نگهبان زمینهٔ ماهیشناسی در آکادمی علوم کالیفرنیا، گفت. این بدان معناست که آنها به ندرت بیش از ۳۰ دقیقه برای انجام کارشان دارند.
اما در طول هشت شیرجه در نوامبر، روچا و تیمش توانستند با ایمنی ۱۳ دستگاه نظارتی جمعآوری کنند. این ساختارهای ردهدار از صفحات PVC به اندازه یک فوت مربع تشکیل شدهاند که بهعنوان صخرههای مصنوعی عمل میکنند که جانوران میتوانند بر روی آنها مستقر شوند و رشد کنند. روچا گفت: «اینها در اصل هتلهای کوچکی زیر آب هستند که موجودات صخرههای مرجانی به مرور زمان بر آنها مستقر میشوند.»
دستگاههای جمعآوریشده — که شبیه آثار هنری با رنگهای زرد عسل، نارنجی سوخته، آبی عمیق و صورتی زنده هستند — به سطح آورده شدند و بهسرعت به آزمایشگاه دریایی دانشگاه گوام برای پردازش منتقل شدند.
در آنجا، دانشمندان مواد رسوبدار را بررسی کرده، هر نمونه را شناسایی، عکاسی و جمعآوری کردند. بقیه مطالبات را پاککردند و برای تجزیه و تحلیل DNA ارسال کردند.
پس از دو هفته پردازش، دانشمندان تا کنون ۲,۰۰۰ نمونه پیدا کردهاند که ۱۰۰ مورد از آنها برای اولین بار در این منطقه ثبت شدهاند و ۲۰ مورد ممکن است گونههای جدید باشند.
آنها یک گونهٔ جدید محتمل از ماهی کارتینال، یک گونهٔ خرچنگ با چنگهای نارنگی که پیش از این در گوام گزارش نشده بود و یک گونهٔ جدید از حلزون دریایی که با لکههای زرد و صورتی پوشیده شدهاند، کشف کردند.
یکی از کشفیات مورد علاقهٔ روچا، خرچنگ لاکپشتی بود که بهجای صدفهای حلزون، از پوستههای صدفی بهعنوان خانه استفاده میکند. او گفت: «هر خرچنگ لاکپشتی که تا به حال دیدهام از پوستههای حلزون استفاده میکرد، اما این گونه دارای سازگاریهای جالبی است که به آن اجازه میدهد بهجای آنها از صدفها استفاده کند.»
اما بهعلاوهٔ این کشفیات هیجانانگیز، نگرانیهایی برای آیندهٔ صخرههای عمیق نیز وجود دارد. بیش از نیمی از گونههای ساکن اینجا هنوز ناشناختهاند، «در عین حال این صخرهها در حال حاضر تحت تأثیر ماهیگیری، آلودگی و تغییرات اقلیمی هستند»، روچا گفت.
تحقیقات اخیر دربارهٔ آلودگی پلاستیک در صخرههای مرجانی نشان داد که مقدار زبالههای پلاستیکی، که بیشترشان از صنعت ماهیگیری میآیند، با افزایش عمق رشد میکند و در «منطقهٔ نیمهنور بالایی» به اوج میرسد. «ما تقریباً همیشه اولین انسانهایی هستیم که این صخرههای عمیق را میبینیم، و با این وجود در هر شیرجه زبالههای تولید شده توسط انسان را میبینیم»، روچا گفت.
تغییرات اقلیمی نیز تهدیدی بزرگ دیگر است. دادههای دما هنوز بهتدریج از دستگاههای نظارتی به دست میآیند، اما دانشمندان بهنظر میرسد که آبهای عمیق نیز در حال تجربهٔ همان روند گرمایش هستند که در مکانهای دیگر مشاهده شده است. «این امر فرضیهٔ اینکه این عمق میتواند بهعنوان یک پناهگاه امن و در برابر گرمایش محافظت شود را رد میکند»، روچا گفت.
کارزار نوامبر به گوام شروعی برای یک فرایند دوساله است تا مجموعاً ۷۶ دستگاه نظارتی را از صخرههای عمیق در سراسر اقیانوس آرام، از جمله در پالائو، پولینزی فرانسه و جزایر مارشال جمعآوری کند. دانشمندان امیدوارند این اطلاعات تصویری بسیار دقیقتر از حیات در «منطقهٔ نیمهنور» فراهم کند — و راهکارهایی برای حفاظت از این بخش مرموز اقیانوس ارائه دهد.