ادرار درخشنده و پوست درخت براق: دانشمندان زبان بصری مخفی گوزنها را کشف کردند
توسط پال آرنولد، Phys.org
در طول فصل جفتگیری، زمانی که نرهای آهو دم سفید میخواهند توسط جنس مخالف به چشم بیایند و رقبای خود را دفع کنند، شاخهایشان را به درختان میمالند و بر روی کف جنگل خراش میزنند. سپس بر روی این نواحی ادرار میکنند. اما این نشانههای فیزیکی و بویایی فراتر از آنچه بهنظر میرسد، هستند. بر پایهٔ یک مطالعهٔ جدید که در مجلهٔ Ecology and Evolution منتشر شده است، این نشانهها در تاریکی میدرخشند تا گوزنهای دیگر بتوانند آن را ببینند.
پژوهشگران دانشگاه جورجیا، ایالات متحده، به دنبال درک بهتر روشهای ارتباط گوزنها با یکدیگر بودند. مدتهاست که شناخته شده است که آنها این نشانهها را بهمنظور بهاشتراکگذاری بوی خود میگذارند، اما تیم پژوهشی مشکوک بود که عنصری بصری مخفی وجود دارد که انسانها قادر به مشاهدهٔ آن نیستند.
بر خلاف انسانها، گوزنها قادر به دیدن نور فرابنفش هستند. آنها فیلتر نوری که در چشممان وجود دارد و این اشعهها را مسدود میکند، ندارند. وقتی که در سحر و غروب فعال میشوند، این ویژگی مفید است؛ زیرا در این ساعات معمولاً نور فرابنفش بیشتری وجود دارد.
به دل جنگل
برای پیگیری حدس خود، پژوهشگران جورجیا شبها به دل جنگلها رفتند و با چراغهای قوی فرابنفش و حسگرهای ویژه بررسی کردند که آیا این نشانهها به نور واکنش نشان میدهند و چگونه. آنها یک بار در اوایل پاییز و بار دیگر در آستانهٔ فصل جفتگیری سفر کردند و 146 نشانه (109 علامت مالشی و 37 علامت خراشی) را بررسی کردند.
نویسندگان این مطالعه دریافتند که تمام این نشانهها فوتولومنسان هستند و توسط گوزنهای دیگر قابل مشاهدهاند. وقتی گوزنها درختان را مالش میدهند، لایه پوست درخت را از بین میبرند تا لیگنین و ترکیبات ترپن را نمایان کنند که هنگام مواجهه با نور فرابنفش خورشید میدرخشند. این مواد شیمیایی گیاهی در پوست اطراف نمایان نمیشوند و در مقایسه برجسته میگردند.
آنها همچنین کشف کردند که خراشهای مرطوب با ادرار، نسبت به سطح جنگل اطراف روشنتر میدرخشند، زیرا ادرار گوزن حاوی موادی نظیر پورفیرینها و اسیدهای آمینه است که فوتولومنسان هستند. علاوه بر این، مالشهای انجامشده در اکتبر و نوامبر، درست پیش از فصل جفتگیری، نسبت به مالشهای اوایل سپتامبر بهطور قابلتوجهی روشنتر بودند.
زبان مخفی
یافتهها نشان میدهند که گوزنها زبانی بصری مخفی دارند که انسانها قادر به مشاهدهٔ آن نیستند. بر پایهٔ نظر تیم پژوهشی، این درخشندگیها بهعنوان چراغ راهنمایی عمل میکنند و هدف زیستی دارند: کمک به گوزنهای دیگر برای مشاهدهٔ آنها در شرایط نور کم. «مطالعهٔ ما اولین کمیتسنجی فوتولومنسان محیطی مرتبط با بومشناسی پستانداران است و نخستین مطالعهای است که حداقل چهار مورد از پنج معیار تخصیص عملکرد زیستی به فوتولومنسان را تأیید میکند.»
اطلاعات بیشتر: Daniel R. DeRose‑Broeckert et al, White‑tailed Deer Signpost Photoluminescence, Ecology and Evolution (2025). DOI: 10.1002/ece3.72618
اطلاعات مجله: Ecology and Evolution