SN 2022ngb یک ابرنواختر کمنور و بهتدریج پیشرفتکننده از نوع IIb است؛ مشاهدات این را نشان میدهند
یک تیم بینالمللی ستارهشناسان مشاهدات در باندهای نوری و مادونقرمز نزدیک انجام دادند بر روی ابرنواختر با شناسه SN 2022ngb. بهنتیجه مشخص شد که SN 2022ngb یک ابرنواختر کمنور و بهتدریج تکاملپذیر از نوع IIb با پوشش کمجرم است. یافتههای جدید در ۱۰ دسامبر در سرور پیشچاپ arXiv منتشر شد.
ابرنواخترها (SNe) انفجارهای قدرتمند و پرنور ستارهها هستند. این پدیدهها برای جامعه علمی اهمیت دارند، چرا که سرنخهای حیاتی دربارهٔ تکامل ستارگان و کهکشانها فراهم میآورند. بهطور کلی، ابرنواخترها بر پایهٔ طیفهای اتمی به دو گروه تقسیم میشوند: نوع I (بدون هیدروژن در طیف) و نوع II (دارای خطوط طیفی هیدروژن).
ابرنواختر محتمل از نوع IIb
ابرنواختر SN 2022ngb (که بهعنوان ATLAS22res نیز شناخته میشود) برای اولین بار توسط سامانه هشداردهی آخرین برخورد سیارکی به سطح زمین (ATLAS) در تاریخ ۲۱ ژوئن ۲۰۲۲ شناسایی شد. این ابرنواختر در کهکشان مارپیچی UGC 11380، که حدود ۱۰۵ میلیون سال نوری فاصله دارد، منفجر شد و درجهٔ کشف ۱۸٫۸۸ mag بود.
مشاهدات اولیه از SN 2022ngb که در سال ۲۰۲۲ انجام شد، طبقهبندی آن را بهعنوان ابرنواختر نوع IIb پیشنهاد داد. اکنون، مشاهدات جدیدی که توسط گروهی از ستارهشناسان به رهبری جیوه وی ژائو از دانشگاه یوننان چین انجام شده است، شواهد بیشتری برای تأیید این فرضیه فراهم کرده و اطلاعات بیشتری دربارهٔ ویژگیهای این ابرنواختر ارائه میدهد.
“ما دادههای فتومتریک و طیفی SN 2022ngb را تجزیه و تحلیل کردیم. با ساخت و مدلسازی منحنی نور بولومتریک با مدلهای نیمتحلیلی، پارامترهای اولیهٔ انفجار را برآورد میکنیم،” این پژوهشگران مینویسند.
کمنور و بهآرامی تکاملیاب
بر اساس این مطالعه، نمودار نوری در زمان اولیهٔ SN 2022ngb نزول سریع اولیهای را نشان میدهد. این ویژگی بهعنوان تابش خنکسازی ناشی از خروج شوک شناخته میشود که بهطور مکرر در ابرنواخترهای نوع IIb مشاهده میشود.
گروه مقایسهٔ منحنی نوری مطلق باند V از SN 2022ngb را با سایر ابرنواخترهای IIb بهخوبی مطالعهشده چون SN 1993J، SN 2011fu، SN 2015as و SN 2024abfo انجام داد. متوجه شدیم که درخشندگی SN 2022ngb بهطور قابلتوجهی کمتر از SN 1993J و SN 2011fu است، اما با SN 2015as و SN 2024abfo قابل مقایسه است.
درخشندگی بولومتریک اوج SN 2022ngb برابر با ۷۷۶ دِوکودسیلیون erg/s اندازهگیری شد؛ بنابراین نسبت به اکثر ابرنواخترهای نوع IIb کمتر است. علاوه بر این، زمان صعود به اوج درخشندگی بولومتریک تقریباً ۲۸٫۵ روز برآورد شد که کمی بیش از مقدار معمول ابرنواخترهای نوع IIb میباشد.
ستارهٔ پیشساز کمجرم
دادههای جمعآوریشده نشان میدهند که SN 2022ngb یک ابرنواختر از نوع IIb بوده که جرم مادهٔ خارجشدهٔ آن در بازهٔ ۲٫۸ تا ۳٫۳ جرم خورشیدی و انرژی انفجار نسبتاً بالای حدود ۱٫۴ سکسدسیلیون erg بوده است. نتایج حاکی از این است که پیشساز SN 2022ngb دارای یک پوستهٔ هیدروژنی کمجرم و فشرده با جرم ۰٫۰۳ تا ۰٫۰۸ جرم خورشیدی و شعاعی کمتر از چهار برابر شعاع خورشید بوده است.
“تحلیل ما نشان میدهد که SN 2022ngb از انفجار ستارهای با جرم متوسط، نسبتا فشرده و با پوستهٔ ریزشیافته در یک سامانهٔ دوتایی نشأت گرفته است. عدم تقارنیهای استنتاجشده از ویژگیهای خطوط طیفی مرحلهٔ سحابی، یک انفجار غیر کروی را نشان میدهد،” نویسندگان بهنتیجه میرسند.