ترتیب مراحل نوشتن پیش نویس
در مورد مقاله های تحقیقی بعد از مشخص شدن عنوان مطلب اغلب اتفاقی میافتد که موضوع مقاله هنوز روشن نباشد ولی همانطور که در صفحه های بعد به تفصیل بیان خواهد شد. طی مراحل سوم تا ششم و قبل از آنکه اقدام به نوشتن پیش نویس بکنیم باید موضوع مقاله ی خود را کاملاً روشن و مشخص کرده باشیم به طوری که بتوانیم آنرا در یک جمله (حکم) بیان کنیم، و آنرا قبل از خلاصه مقاله با ریز نکات بنویسیم و سپس از روی این خلاصه با کمال راحتی و سهولت کار خود را تا آخر دنبال نماییم.
این مراحل را می توان به ترتیب زیر تقسیم بندی کرد:
* – زمینه فکری نویسنده و اطلاعات قبلی او – سرچشمهای برای اطلاعات کلی و اختصاصی نویسنده، اصول نگارش، طرز ادای مطلب و غیره…
* – تمرکز روی یک موضوع – شرح مطلب، نوشتن فهرست مشکلات مربوط و منابع اطلاعاتی که امکان دسترسی به آنها هست.
* -گردآوری مطلب – یادداشت برداری، تلفیق آنچه در ذهن است با مشاهده و تجربه، مصاحبه، تبادل افکار، خواندن و مطالعه، اندیشه.
* – ارزشیابی و انتخاب – تهیه ی یک واحد اطلاعاتی منتخب، آزمایش شدهدسته بندی و طبقه بندی شده که باید به تدریج در مقاله ذکر گردد.
*- طرح مقاله – تهیه ریز نکات به صورت فهرست، تقسیم بندی نوشته دسته بندی مطالب، ترتیب تقدم و تأخر آنها
* – شروع به نوشتن – تهیه پیش نویس یا مقاله ی آزمایشی،
*- مرور – تغییرات ضروری در مطلب، ویرایش و انتخاب کلمات بهتر، به سازی جمله ها و بندها.”
* – پا کنویسی و تهیه نسخه اصلی – مقاله کامل شده برای اظهارنظر استاد، شخص مطلع یا برای ماشین کردن.
*-مقدمات آماده کردن نوشته برای چاپ.
برای راحتی، بحث «نوشتن» را (همان طور که در بالا گذشت) به نه مرحله یا گام بخش میکنیم. البته هرنوع تقسیم هایی از این قبیل می تواند به دلایل گوناگون همچون نوع مقاله،
عادات ویژه ی نویسنده، زمینه قبلی فکری نویسنده منظور و هدف او از نوشته پیچیدگی تکلیف میکنند و یا دانشجویان در آخر نیم سال تحصیلی برای بعضی درس ها باید تهیه و تسلیم نمایند. ولی در مورد نوشته هایی که نویسنده بیشتر از دو نمایه خود الهام میگیرد این مرحله ها زیاد مشخص نبوده و جداسازی آنها از یکدیگر مشکلتر میگردد. در داستانها، برای مثال، معمولاً یک انگیزه خارجی وجود دارد که فکر نویسنده را معطوف به یک موضوع با شخص با عمل یا وضعیت خاصی می نماید که این خود یک دوره ی جمع آوری مطلب را از طریق تفکر و دقت روی اعمال و عکسالعملهای انسانها در آن شرایط در برمیگیرد
– چه از طریق خاطرات ذهنی و حوادث و تجربیات قبلی زندگی و چه از طریق مشاهده و یا (در داستانهای تاریخی) از مطالعه دوره مشخصی از زمان. در اینجا حوادث با توجه به هدف مورد نظر نویسنده قدم به قدم پیش میرود و به نقطه اوج خود میرسد. که این عمل بستگی به عادات خاص نویسنده دارد، بعضی این مراحل را در ذهن خود می پرورانند و بعضی در عین حال مطالب را می نویسند و در مراحل مختلف نوشتن، روی کاغذ آنها را حک و اصلاح میکنند و تغییرات لازم را به حوداث و اتفاقات میدهند. تا داستان مطابق دلخواهشان و مطابق سلیقه و آنچه در ذهن دارند شکل بگیرد.